احتمالا شما هم بارهای برایتان پیش آمده که بدهی‌هایتان روز به روز در حال بیشتر شدن هستند و از عدم پرداخت به موقع آنها سردرگم شدید. یا شاید هم پس از سالها کار سخت، هنوز هم سرمایه درست و حسابی به عنوان پس‌انداز ندارید. همه ما ابتدای هر سال چند روش اهداف مالی برای سال جاری و پیش رو را می‌نویسیم. اما در پایان سال این اهداف هیچ کدام عملی نمی‌شود و در نهایت کفاف زندگی را نمی‌دهند. اما هدف‌گذاری مالی درست و دقیق چیست؟ آیا می‌توان به درستی اهداف مالی را تعیین نمود و با مدیریت اصولی به آنها دست پیدا کرد؟
تعریف اهداف مالی
هر طرح و برنامه‌ای که برای مدیریت مالی خود در نظر می‌گیرید در واقع نوعی اهداف مالی است. به‌عنوان مثال، دریافت دستمزد این ماه می‌تواند به عنوان یک هدف مالی کوتاه‌مدت مطرح شود. در حالی که سرمایه‌گذاری برای آینده و بازنشستگی، نمونه‌ای از هدف مالی بلندمدت محسوب می‌شوند.
اهدافی که برای خود تعیین می‌کنید، باید به‌گونه‌ای باشند که تمرکز شما را افزایش دهند و شما را در مسیر تحقق آنها پاسخ‌گو نگه دارند. در نتیجه، مهم است که هدف‌گذاری مالی خود را با دقت و با توجه به نیازها و ترجیحات شخصی تنظیم کنید.
روش های هدف گذاری
قبل از ورود به جزئیات، لازم است با اصول هدف‌گذاری آشنا شویم تا بتوانیم به درستی مفهوم مدیریت مالی را درک کنیم. در گذشته تحقیقات متعددی در زمینه هدف‌گذاری و دستیابی به اهداف مالی انجام شده است.
دکتر ادوین لاک، پدر نظریه هدف‌گذاری و یکی از مشهورترین روان‌شناسان در این زمینه مطالعات زیادی انجام داده است. نتایج تحقیقات او در یک مقاله با عنوان "ایجاد انگیزه از طریق هدف‌گذاری هوشمند" خلاصه شده‌اند. این نتایج با استفاده از یک روش تحقیق فراتحلیل گسترده تأیید شده‌اند. برخی از روش‌های هدف گذاری به شرح زیر است:
وضوح
اهدافی که واضح و روشن هستند به طور قابل توجهی بهتر از اهداف کلی و مبهم درک می‌شوند. به عبارت دیگر، هرچه هدف مشخص‌تر و صریح‌تر باشد، عملکرد برای رسیدن به آن دقیق‌تر تنظیم می‌شود. هر چقدر اهداف مشخص‌تر، عملکرد شما برای رسیدن به هدف بهبود پیدا می‌کند و درست‌تر خواهد بود.
چالش
احتمالاً نمی‌توان با اهداف خیلی آسان یا خیلی سخت به جایی رسید. اهدافی که چالش‌برانگیز و در عین حال واقعی هستند، بالاترین سطح انگیزه را فراهم می‌کنند. در واقع اهداف مالی که شفاف اما چالش‌برانگیز هستند، بهترین انگیزه را برای شما فراهم می‌کنند. چرا که در این حالت برای رسیدن به هدف قطعا تلاش بیشتری را خرج می‌کنید. اگر در عوض چنانچه هدف آسان باشد، تلاش برای رسیدن به آن حس رقابت و جنگنده‌ای به شما القا نمی‌کند.
تعهد
تعهد به انگیزه و استقامت لازم برای دستیابی به اهداف چالش‌برانگیز می‌افزاید. برای رسیدن به هدف، ایمان به کاری که انجام می‌دهید و دلایل انجام آن کار ضروری است.
بازخورد
پیگیری و نظارت بر پیشرفت در راستای اهداف از اهمیت زیادی برخوردار است. این بازخوردها به شما کمک می‌کنند تا در مواجه با پیشرفت‌ها و نقاط ضعف خود تصمیمات بهتری بگیرید. هدف‌گذاری تأثیر بیشتری دارد زمانی که بازخوردی در مورد پیشرفت در راستای هدف وجود دارد.
دسته بندی و اولویت بندی اهداف
قبل از هر چیزی ابتدا یک طوفان فکر راه بیندازید تا ببینید در انتهای هدف‌گذاری مالی دقیقا به چه جایی قصد رسیدن دارید؟ پس از انجام طوفان فکری، مناسب است حداقل ۲۰ هدف را انتخاب کرده و سپس پول خود را به یکی از این اهداف اختصاص دهید. این رویکرد بهتر است تا به چند هدف همزمان توجه نشان داده و ناامیدی را ایجاد نکنید. به جای آن، بر اساس زمان و اهمیت هر هدف، یک سیستم برای تحقق آن ایجاد کنید.
اولاً، اهداف خود را بر اساس زمان دسته‌بندی کنید:
- اهداف کوتاه‌مدت (۱۲ ماه یا کمتر)
- اهداف میان‌مدت (۱ تا ۵ سال)
- اهداف بلندمدت (۵ سال به بالا)
سپس هر هدف را بر اساس اهمیت نسبی آن مرتب کنید. این رتبه‌بندی به شما کمک می‌کند تا اولویت‌های خود را در تحقق اهداف مشخص کنید.
برخی از اهداف ممکن است با یکدیگر ادغام شوند؛ به عنوان مثال، پرداخت بدهی‌ها به صورت کامل می‌تواند به عنوان یک هدف کوتاه‌مدت مطرح شود که با تأمین این هدف، به اهداف طولانی‌تر هم دست یافت.
با توجه به اینکه معمولاً شغل متوسطی دارید، امکان تأمین تمام اهداف با میزان فعلی درآمد شما وجود ندارد. بنابراین، ترتیب بندی اهداف بر اساس اهمیت نسبی آنها به شما کمک می‌کند تا اولویت‌بندی موثری را انجام دهید.
آخرین نکته این است که برخی از اهداف ممکن است در یکدیگر تأثیر بگذارند؛ بنابراین، توجه به ادغام برخی از اهداف و تعیین اولویت‌های مهمتر در تحقق آنها مهم است. همچنین، برخی اهداف فقط یکبار رخ می‌دهند و برخی دیگر ممکن است به صورت دوره‌ای تکرار شوند.
در نهایت، برای کمک به تعیین هدف‌های مالی شما، فهرستی از اهداف مالی احتمالی بر اساس زمان و اهمیت آماده شده است. این فهرست تنها یک نمونه است و شما می‌توانید آن را بر اساس وضعیت شخصی خود تغییر دهید
5 گام برای رسیدن به اهداف
پس از الویت‌بندی اهداف و همچنین تقسیم آن به سه زمان کوتاه‌مدت، میان مدت و بلند مدت برای رسیدن به هدف مالی شما 5 گام پیش رو خواهید داشت. 5 گام موثر جهت رسیدن به اهداف مالی به شرح زیر است:
گام اول : یادداشت کردن اهداف مالی
وقتی قلم را روی کاغذ می‌گذارید و اهدافتان را می‌نویسید یک فرایند ویژه در مغز شما رخ می‌دهد. در حقیقت نوشتن اهداف به نوعی تعهد به خود است که برای دستیابی به این اهداف تلاش خواهید کرد. احتمالاً با نگارش هدف‌هایتان، آنها را بیشتر به یاد خواهید آورد و هر روز تصمیم درستی برای رسیدن به آن اهداف می‌گیرید.
برای تقویت این اراده و تعهد، می‌توانید اهداف نوشته‌شده را روی میز یا آینه اتاقتان قرار دهید. این کار باعث می‌شود که همیشه با دیدن اهداف، تمرکز شما روی آنها بیشتر باشد. این گونه تداوم در مشاهده اهداف، به شما یادآوری می‌کند که هر روز باید به سمت دستیابی به آنها حرکت کنید و این به افزایش انگیزه شما کمک می‌کند.
گام دووم : اهداف مالی را باید به درستی انتخاب کنید، از انتخاب اهداف غیرقابل واقع‌بینانه پرهیز نمایید!
هدفتان باید به درستی انتخاب شود تا قابلیت اجرا شدن و رسیدن داشته باشد. به عنوان مثال من قصد دارم امسال پولم را نگه دارم و خرج نکنم، عملا یک کار نشدنی است. به عبارتی شما هدف گنگ و مبهمی را برگزیدید. به جای این هدف باید بنویسید که "من امسال قصد دارم در طول سال 15000 دلار را پس از انداز کنم."Top of Form
گام سوم : اهداف مالی باید قابل اندازه‌گیری و سنجش باشند!
اهداف مالی انتخاب شده توسط شما باید قابل اندازه‌گیری و سنجش باشند. به عنوان مثال اگر شما 15000 دلار به کسی بدهکاری دارید و باید آن را در طول سال پرداخت نمایید، باید حتما هر ماه 1250 دلار یا هر هفته 290 دلار از درآمد خود را پس از اندازه کنید تا در نهایت به این هدف بزرگ که پرداخت کل بدهکاری است، دست پیدا کنید.
فراموش نکنید که هر بار با انتخاب اهداف قابل اندازه‌گیری و مورد سنجش و رسیدن به هد، برای برداشتن گام بعدی انگیزه بیشتری خواهید گرفت.
گام چهارم : روز مشخص برای رسیدن به هدفتان تعیین کنید!
برای رسیدن به اهداف مالی یا هر نوع هدف دیگری که دارید باید ضرب‌الاجلی را تعیین کنید. چرا که در غیراینصورت عملا رسیدن به آن شاید ممکن نباشد. چرا که هر هفته 7 روزی شما می‌گویید قطعا فردا برای رسیدن به این هدف تلاش می‌کنم اما این اتفاق هیچگاه نخواهد افتاد.
این بدان معناست که شما برای رسیدن به اهداف مالی خود باید روز مشخص تعیین کنید که دقیقا در همان روز باید هدف شما تیک بخورد. از مشخص‌کردن ضرب‌الاجل برای اتمام برنامه‌های خود نترسید؛ اگر بعداً لازم شد، می‌توانید آن را تغییر دهید.
گام پنجم : روی اهداف مالی خود متمرکز باشید نه دیگران!
نگاه به اقدامات دیگران به نسبت آسان است و ممکن است باعث شود که احساس کنیم باید همان اقدامات را انجام دهیم. اگر خودمان را با دیگران مقایسه کنیم، وارد یک بازی تقریبا بدی وارد می‌شویم که شاید هیچ وقت در آن برنده نخواهیم شد.
در تعیین اهداف مالی باید به این نکته توجه که اهدافتان برای خودتان خوب و مفید باشد نه دیگران. پیروی از دیگران ممکن است شما را در اهداف مالی ناامید کند. به عنوان مثال اگر دوستتان برای بازسازی آشپزخانه خود وام گرفته، لزومی ندارد شما کورکورانه از او پیروی کنید. چرا که ممکن است برای شما خرید طلا به جای بازسازی آشپزخانه گزینه مالی بهتری باشد. بنابراین در تعیین اهداف مالی توجه به نیازهای خود بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
سخن پایانی
اگر اهداف مالی به درستی و اصولی انتخاب شوند، شما قطعا در طول یک سال و همچنین آینده نه تنها با مشکلات مالی مواجه نخواهید شد. بلکه به بهترین ها در کار خود دست پیدا خواهید کرد. همچنین با انتخاب درست اهداف مالی می‌توانید سرمایه‌گذاری‌های سوددهی داشته باشید. برای انتخاب اهداف مالی درست و همچنین بهبود هوش مالی می‌توانید در دوره مدیر مالی شرکت کنید و سطح دانش خودتان را بالا ببرید.