تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیش رو

فیلم و پادکست

تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیشه رو
تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیشه رو

نمایش

موضوع مقاله آموزش در سایت حرفه پلاس : تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیش رو

دکتر وحید شقاقی

مدرس آموزش

جناب آقای دکتر وحید شقاقی

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی

سر فصل نوشتار

سیر حرکت تحولات ارزی ایران

برجام و سیاست های اشتباه دولت ایران

تصمیمات بانک مرکزی در کنترل نوسانات ارزی

متغیرهای نرخ ارز

تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیش رو

حرف اول در این آموزش

نرخ ارز یکی از کلیدی ترین متغییرهای هر اقتصاد میباشد. نرخ ارز با تورم، قدرت ملی کشور، صادرات و واردات در ارتباط است.

سیر حرکت تحولات ارزی ایران

از سال 1390 ، بحث کاهش ارزش پول ملی در کشور ما و اقتصاد ایران کلید خورد. عمده ¬ترین دلیل پیش آمدن این بحران، تحریم های نفتی و بانکی آمریکا بود. از آنجا که ساختار اقتصاد ایران، واردات محور بوده و به نفت متصل است، در نتیجه با تحریم در بحث ارز کاملاً اثرگذار میباشد. در این سال، با افزایش نرخ ارز اولین رخداد آن، با یک وقفه دو تا سه ماهه، نرخ کالاهای وارداتی افزایش یافت. سپس بخش های تولیدی به ویژه بخش ¬هایی که مواد اولیه وابسته به واردات بود، مثل خوروسازی افزایش قیمت پیدا کرد و در فاز سوم کالاهای غیر قابل انتقال مثل مسکن دچار افزایش قیمت شدند. این عوامل باعث شد تا در سال نود و یک ایران دچار تورم سی و پنج درصدی شود. در سال نود و دو با روی کار آمدن دولت یازدهم با شعار بهبود روابط سیاسی و حل مسائل تحریمی، انتظار می رفت تحریمها ظرف شش ماه برداشته شود ولی متاسفانه فرایند مذاکره بیش از دو سال فرایند مذاکره 5+1 به طول انجامید. پس از این پروسه طولانی مدت و به نتیجه رسیدن مذاکرات، موضوعی تحت عنوان برجام منعقد گردید.

موضوع تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیش رو

برجام و سیاستهای اشتباه دولت ایران

بحث برجام دارای دو رویداد بود:
1. حذف تحریمهای نفتی و افزایش مجدد صادرات نفت
2. حذف بخشی از تحریمهای بانکی و ایجاد ثبات در بازار ارز
با روی کار آمدن آقای ترامپ و پس از آن خروج آمریکا از برجام در سال 96، تصمیم دولت وقت و بانک مرکزی ایران افزایش نرخ سود بانکی از پانزده درصد به بیست درصد بود. هدف از این سیاست جلوگیری از سیل نزول نقدینگی به بازارهای طلا و ارز بود که متاسفانه این یکی از سیاستهای اشتباهی بود که بصورت شبانه اتخاذ گردید. اگر افزایش نرخ بهره بانکی پنج درصد تعیین میشد بخشی از نقدینگی بلوکه شده و مانع از ورود آن به بازار ارز و طلا میگردید.
سیاست اشتباه دیگر در اردیبهشت 97 که ترامپ کلا از برجام خارج گردید، دو نوع تحریم اعمال گردید که اولی تحریم طلا و فلزات گران بها بود اما اصلی ترین تحریم، تحریمهای نفتی بود که در 13 آبان ماه اعمال گردید. اما با معافیت شش ماه تعدادی از کشورها دلار با نرخ چهار هزار و دویست بود. در این شرایط خرید و فروش هر مقدار دلار با نرخی به جز نرخ اعلامی، قاچاق محسوب میشد و هر کسی به هر میزانی میتوانست دلار تهیه نماید. اما به زودی متوجه شدند این سیاست اجرا نخواهد شد و سه ماه بعد نرخ دلار روند افزایشی پیدا کرد. البته این سیاست اگر دیگر سیاست های اشتباه معاون اول رئیس جمهور بود که بصورت یک شبه اتخاذ گردید. این بحث تا سه ماه ادامه دار بود.
اشتباه دیگر سیاست اشتباه ریاست بانک مرکزی بود، عرضه شصت تن طلا به نرخ دولتی بود.
تا مرداد 97 دولت ایران درگیر سیاستهای اشتباه اعمال شده بود تا اینکه با تغییر رئیس بانک مرکزی تصمیمات، عاقلانه ¬تری اتخاذ گردید.

تصمیمات بانک مرکزی در کنترل نوسانات ارزی

. محدودیت مراودات ریالی در حوزه مرزها در قالب پوز (روزانه پنجاه میلیون تومان تعیین شد) این امر خود منجر به خروج ارز از مرزها بود که با این سیاست از خروج ارز از کشور جلوگیری شد.
2. رویه سخت گیرانه برای صادرکنندگان کالا (بخشی از صادرکننده گان حاضر نبودند دلار حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند)
3. تبدیل نرخ سود بانکها از روزشمار به ماه شمار ( این امر موجب شد بود که هر کسی بتواند مبلغ سپرده خود را هر زمان خارج کرده و به خرید و فروش و سوداگرایی بپردازد و این خود بر بازار و افزایش قیمت ها دامن می زد)
4. تکمیل سامانه نیما ( وارد کننده گان و صادر کننده گان می توانند در این سامانه نرخ ارز خود را مبادله نمایند.)
5. تشکیل بازار متشکل ارزی (در این سامانه به شدت با صادر کننده گان برخورد می شود تا ارز حاصل صادرات به کشور باز گردد)
6. مداخله در بازار ارز، زیرا صلاح نمی باشد که با توجه به تحریم ها که معلوم نیست تا کی ادامه یابد منابع ارزی را هدر دهیم ( منظور از مداخله این است که در یک نرخی ارز را می خرند و وقتی ارز افزایش یافت آن را در بازار عرضه می کنند) با استفاده از بدست آوردن اختیارات مضاعف از سران سه قوه
آنچه که مهم است جلوگیری از نوسانات ارزی است که می تواند به اقتصاد کشور صدمه زند. این نوسانات باعث می شود تا نتوانیم هیچ تولید و سرمایه گذاری در اقتصاد را دنبال نماییم.
نرخ ارز تابع متغییرهایی است که عبارتند از:

متغییرهای نرخ ارز

1. تراز ارزی کشور: صادرکننده گان غیر نفتی ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند و مدیریت در واردات داشته باشیم.
2. ذخایر ارزی کشور
3. حجم نقدینگی
4. رشد نقدینگی
5. انتظارات تورمی
6. تراز ارزی کشور
همه ی این عوامل بر نرخ ارز تاثیر دارند اما مهمترین متغییر در حوضه تاثیر گذاری تراز ارزی کشور است. آنچه که باعث شد در چند ماهه اخیر قیمت ارز کاهش یابد این است که نه میلیارد دلار در این مدت ارز حاصل از صادرات غیر نفتی به کشور بازگشته است. اگر بخش دیگری از این ارزها در ماه های آینده به کشور بازگردد شاهد کاهش بیشتری در نرخ ارز داریم.

تحلیل وضعیت ارز در ماه های پیش رو صحیح

حرف آخر در این آموزش

در شرایطی که آمریکا با شرکای نفتی و غیر نفتی ایران چهره به چهره، کشور به کشور و شرکت به شرکت وارد مذاکره شده تا صادرات نفت را متوقف کند و جنگ اقتصادی و ارزی شکل دهد، اگر هوشمندی و درایت و تدبیر از سوی دولت پیاده شود نرخ ارز را میتوان در این شرایط کنترل نمود.