موضوع مقاله آموزش در سایت حرفه پلاس: طراحی مدل کسب و کار
مدرس آموزش
جناب آقای امین ملک نژاد
سر فصل های نوشتار
تشکیل بیزینس مدل
مدل بوم کسب وکار(Business Model Canvas)
مشتری و ارزش مشتری
چند نکته!
حرف اول در این آموزش
مدل کسب و کار(بیزنس مدل) ، میتواند در سه زمان به کار رود. اول اینکه بخواهیم یک بیزنس را برای سایرین توضیح بدهیم و دیگران نسبت به آن دید داشته باشند. و یا بخواهیم پیچیدگی های کسب و کارمان را زیاد یا کم کنیم و سوم اینکه بخواهیم دو بیزنس مخلتف را با هم ادغام کنیم.
تشکیل مدل کسب و کار
بیزنس مدل نویسی بیشتر از اینکه یک علم باشد یک هنر است. کارآفرین، کسی که یک استارتاپ را راه اندازی می کند اول سعی می کند حوزه های اصلی را پوشش دهد، به دنبال مشتری رود، بازار را شناسایی کند، نیازی را شناسایی کرده و سعی کند به این نیاز پاسخ دهد. زمانی که به نتیجه رسید به جزییات بیزس اضافه می کند و به مرور که توسعه پیدا کرد برای خود شریک پیدا می کند.
یک بیزنس مدل می تواند خیلی هیجان انگیز و جذاب، خیلی دقیق و خسته کننده، خلاقانه، بسیار تکراری و ... باشد. وجه تمایز بیزنس مدلها از هم این است که چه کسی، با چه رویکردی بیزنس مدل را می نویسد. نقطه محوری بیزنس مدل تفکرات اشخاصی است که آن را می نویسند. بیزنس مدل در ارتباط تنگاتنگی با استراتژی قرار دارد. عملا بیزنس مدل ریشه های خودش را از استراتژی می گیرد، با عملیات آمیخته شده و در نهایت منجر به یک سری عدد و رقم شده که می تواند تفکرات یک فرد را درباره بیزنس با دیگران در میان بگذارد. لذا بیزنس مدل لزوما موجب موفقیت نمی شود. سطح موفقیت بیزنس مدل به سطح توانمندی ما در اجرای آن و سطح تفکرات ما که چقدر توانستم محیط را بشناسیم تا ریسک های عملیاتی را کاهش دهیم، بستگی دارد.
یک بیزنس خلاقانه مانند مجسمه سازی است که از صفر تا صدش را باید خلق کرد. اما خلق ارزش در صنایعی که از سطح بلوغ خوبی برخوردار باشد کار سختی است. در این شرایط باید ابعاد مختلف بیزنس را به درستی کنار هم چید و بعد خلاقیت به خرج داد. از طرفی از آنجا که همه مشتریان ما مشتریان بازارهای عمومی نیستند لذا در شروع کسب وکار این مشتریان خاص هستند که ارزش را تعریف می کنند و می بایست خود را با آنها وقف داد.
مدل بوم کسب وکار (Business Model Canvas)
در حوزه های اساسی این مدل در ابتدای راه 300 نفر تا 3000 نفر متخصصین کنار هم جمع شده و شروع به ایده پردازی در زمینه ابعاد روانشناسی، ابعاد استراتژی، ابعاد مالی و عملیات درون سازمانی کرده و در نهایت به این مدلی رسیدند.
توصیه کلی این بوم کسب و کار این است که سعی کنید از حوزه مشتریان شروع کرده و اولین سوالی که پاسخ می دهد این است که مشتریان شما قرار است چه کسانی باشند و همزمان به این سوال نیز که به این مشتریان چه ارزش هایی را می خواهید برسانید پاسخ می دهد. در مرحله بعد این بوم بحث قانع کردن مشتری و اینکه چگونه این ارزشها را باید به مشتری رساند، ساختار هزینه و در آمدها را مطرح می نماید.
گام بعدی این است که حال باید چه فعالیتهایی را روی محصول انجام دهیم، برای جذب مشتری چه کارهایی را انجام دهیم و ... بخشی از فعالیت های کلیدی است که باید در این مدل در نظر داشت. عملا یک کارآفرین این موارد را در ذهنش دارد. در کنار این جریان فکری می دانیم که یکسری منابع نیز در اختیار است مثل عمر، دانش، انگیزه یادگیری، پول، دوستان که می شود روی آنها برنامه ریزی کرد تا این منابع از طریق فعالیت هایی که انجام می دهیم ارزش ها را به دست مشتریان برسانند،که البته ممکن است در این بین به خلا منابع برسیم.
بحث دیگر در مدل بوم صحبت از شرکای کلیدی است. شما یک فعالیتی را یا خودتان از طریق منابع خودتان انجام می دهید یا شریکی گرفتید که این کار را انجام دهد البته این فعالیت ها برای شما تبعات هزینه ای دارد.
مشتری و ارزش مشتری
بعضی از کارآفرینان بیشتر از اینکه فکر کنند در بازار چه خبر است به این فکر می کنند که خودشان چه توانایی دارند و صبر می کنند تا یک فرصت مناسب را شناسایی کرده و توانمندی هایشان را با این فرصت تطابق دهند. به این روش، استراتژیهای بر مبنای منابع می گویند.
استراتژی دیگر با رویکردهای رقابتی است که مشتری ها در آن شناخته شده اند و می توان آنها را دسته بندی کرد. هنر در این استراتژی این خواهد بود که نیاز های آن ها را بهتر شناخته و به آن پاسخ دهیم. این دو استراتژی رقیب هم هستند.
نگاه به کسب و کار از دیدگاه بلوغ شامل انواع مختلفی می باشد. بلوغ بازار یعنی اینکه مشتری چقدر به نیازش اگاهی دارد و آن را می شناسد، چقدر محصول را می تواند نسبت به سایر محصولات ارزیابی کند. بلوغ صنعت یعنی اینکه چقدر در بازار رقیب داریم و چقدر رقبا با دقت بازار و نیاز را تحلیل می کنند و چقدر با دقت روی کیفیت محصولات کار می کنند.
بلوغ کسب و کار و صنعت نیز به فرآیندهای داخلی برمی گردد. اینکه با چه دقتی می توان موضوعات را تحلیل کرد، چقدر اطلاعات در بازار موجود است و می توان آن ها را برای ارایه خدمات با کیفیت بکار برد.
چند نکته!
آ) برای تبدیل شدن به یک کارآفرین باید ابتدا یاد بگیرد دوم متوجه خطا بشوید و آن را اصلاح کنید و سوم اینکه آمادگی ضرر دیدن بابت خطا را داشته باشید، آن را اصلاح کرده و دوباره ادامه دهید.
ب) باید بسته به بلوغ کسب و کار و بازار توقع خود را از بیزنس مدل در لایه هزینه و درآمد تنظیم کرد.
ج) یکسری هوشمندی ها در جریان درآمد و هزینه وجود دارد که برای کار آفرین مهم است. مثلا باید توانست قبل از پرداخت هزینه درآمد کسب کرد.
حرف آخر در این آموزش
همه کسب و کار ها استارتاپی نیستند و گاهی با بیزنس های بالغ طرف هستیم. لذا بیزنس مدل ، دیگر تحت عنوان درآمد و هزینه، یک فرمول ساده بازاری نیست. هرچه بیزنس پیچیده تر باشد، ابزاری که برای درآمد و هزینه استفاده می کنیم پیچیده تر خواهد بود.
موضوعات مرتبط با موضوع آموزش طراحی مدل کسب و کار در سایت حرفه پلاس
آینده استارت آپ های ایرانی به کدام سمت و سو می رود؟
نقش استارتآپ ها در آینده مباحث آموزشی و مشاوره ای سازمان ها
اهمیت متریکهای بیزنسی در کنار متریکهای مالی ست در اکوسیستم
مسائل مالی و حقوقی استارتاپ ها
مهارت های عمومی استارتاپ
تیم سازی و سرمایه های انسانی در استارتاپ
مدیریت محصول
طراحی مدل کسب و کار در استارتاپ ها
ساختار سازمانی در استارتاپ ها
تبیین نقش ها در تیم های استارتاپی بر اساس مدل بلبین
استراتژی و مدل کسب و کار