اقتصاد مقاومتی و چالش های اجرای آن در سطح کلان و شرکتی در ایران

فیلم و پادکست

اقتصاد مقاومتی و چالش های اجرای آن در سطح کلان و شرکتی در ایران
اقتصاد مقاومتی و چالش های اجرای آن در سطح کلان و شرکتی در ایران

نمایش

موضوع مقاله آموزش در سایت حذفه پلاس : اقتصاد مقاومتی و چالش های اجرای آن در سطح کلان و شرکتی

تصویر آقای سعید میرزا محمدی

مدرس آموزش

جناب آقای سعید میرزا محمدی

سر فصل های نوشتار

مفهوم اقتصاد مقاومتی

چهار ویژگی کلیدی مقاومت اقتصادی

مراحل شروع اقتصاد مقاومتی

شاخص های اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی در سطح بنگاه

تاکتیک های اقتصاد مقاومتی در سطح بنگاه

ضرورت نگاه سیستمی به اقتصاد مقاومتی

تصویر اقتصاد مقاومتی و چالش های اجرای آن در سطح کلان و شرکتی

حرف اول در این آموزش

از اوایل دهه 2000 مطالعات گسترده ای در زمینه اقتصاد مقاومتی شروع شد. اما در سال 2008 میلادی زمانی که دنیا با یک بحران اقتصادی بزرگ مواجه شد، این مطالعات اوج گرفت. پس بحث اقتصاد مقاومتی به چگونگی حل این بحران ها بر می گردد. اقتصاد مقاومتی در ایران تحت عنوان Resistive Economy (مقاومتی) ترجمه شده است. اما آنچه در غرب و در دانشگاه های مختلف دنیا از آن نام برده شده Resilience Economy (تاب آوردن) است.

مفهوم اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی بحثی کاملا بین المللی است که در گذشته تحت عنوان مدل های درون زا از آن نام برده شده است که البته این برداشت درست نبوده و اقتصاد مقاومتی فقط بحث درون زا بودن و خود کفائی، مثل کره شمالی شدن نیست.
Resilience Economy واژه ای است لاتین و به مفهوم تاب آوردن یا مقاومت کردن می باشد و این بحث اشاره دارد که باید در مقابل ضرباتی که از بیرون اقتصاد نه از بیرون کشور (ضربات برون زا) وارد می گردد برحذر باشیم یا اگر نمی توانیم جلوی آنها را بگیریم در برابرشان مقاوم باشیم. اولین بار رابرت برنر از این اصطلاح استفاده کرد. منظور از اقتصاد مقاومتی اقتصاد بحث مقاومت هست نه ریاضت، اقتصاد ریاضتی (Austerity) یعنی ریاضت کشیدن سختی کشیدن.

چهار ویژگی کلیدی مقاومت اقتصادی

1- بتواند احتمال بروز شوک و ضربه های تخریبی را از قبل بشناسد (در سطح خرد و کلان).
2- در جذب ذره مخرب با هدف برگشت به کارکرد اولیه در کوتاه ترین زمان ممکن توانمند باشد.
3- سامان یابی و گزینش مسیر مطلوب با تکیه بر انتخابهای هویتی و نوآور.
4- در یادگیری و واکنش نشان دادن نسبت به ضربه ها توانمند باشد.

مراحل شروع اقتصاد مقاومتی

برای شروع اقتصاد مقاومتی ابتدا نیاز به پیش مطالعه نسبت به نقاط آسیب پذیر داریم. بحث بعدی این است که چه سیاست هایی برای کاهش آسیب پذیری و افزایش مقاومت اتخاذ شود. این سیاستها باعث می شود تا اگر شوک ها قابل پیشگیری و قابل جلوگیری است مانع از ورود آنها شویم و یا اگر نمی توانیم پس یک سری سیاست هایی اعمال کنیم تا توانمندی جامعه را بالا ببریم. بحث نهایی هم این است که وقتی ضربه ها تمام می شود دامنه انتخاب ها از بین نرود.

شاخص های اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی در سطوح مختلف انجام شده است از جمله در سطح کلان، سطح منطقه ای، سطح بخشی، سطح شرکتی و حتی در سطح خانواده. شاخص های اقتصاد مقاومتی در سطح کلان به بیش از 160 شاخص ترکیبی در سطح بین المللی می رسد. مهمترین ها شامل شاخص آقای بیگیبلیو و همکارانش، شاخص برونمن و همکارانش، شاخص آژانس توسعه بین المللی آمریکا، شاخص ارزیابی مقاومت ملی از سوی مجمع جهانی اقتصاد و شاخص جهانی اف ام می باشند.
دو مؤلفه بیگیبلیو برای اندازه گیری اقتصاد مقاومتی: آسیب پذیری و مقاومت اقتصادی است.
آسیب پذیری یعنی تاثیرپذیری یک اقتصاد از شوک های برون زا که ناشی از بحث های درونی اقتصاد خودش نیست و از دنیای خارج به آن وارد می شود.
مقاومت یعنی توانایی سیاست محور یک اقتصاد برای پایداری در مقابل یک شوک یا خنثی کردن سریع اثرات آن.
اندازه گیری ریسک با فرمول مساوی است با درجه آسیب پذیری منهای درجه مقاومت. هر چقدر آسیب پذیری بالاتر باشد ریسک بیشتر است و هر چه مقاومت بیشتر باشد ریسک کمتر می شود.
چهار محور اقتصاد مقاومتی شامل مدیریت مناسب اقتصاد کلان، افزایش کارایی بازارها، حکمرانی خوب و توسعه اجتماعی

اقتصاد مقاومتی در سطح بنگاه

مقاومت در سطح بنگاه ناظر بر فرآیندی است که در آن باید قبل از بروز شوک مراحلی برای ایجاد ظرفیت مقاومتی انجام شود. مقاومت اقتصادی با مقاومت مهندسی فرق دارد. مقاومت مهندسی تاکیدش روی این است که اموال و دارایی ها آسیب نبیند اما در اقتصاد مقاومتی شرکتی می گوید جریان کالا ها و خدمات آسیب نبیند.
اقتصاد مقاومتی در سطح بنگاه دارای مبنای نظری است و تولید تابع تکنولوژی، تابع سرمایه های فیزیکی، ماشین آلات و تجهیزات تولیدی و تابع نیروی کار (متخصص و معمولی) است.

تاکتیک های اقتصاد مقاومتی در سطح بنگاه

(Conservation): حفظ سطح تولید با صرفه جویی در استفاده از نهادهای تولیدی.
(Resolve Isolation): تعدیل تولید به نحوی که بتوان بدون وجود یک نهاده باز به همان میزان تولید کرد.
(In put Sub Situation): نهاده ها بتوانند با سایر نهاده ها جایگزین شوند.
(Inventory): یک سری نهاده را همیشه ذخیره نگهدارید برای موارد اضطراری.
(Cassese Capacity): همیشه سعی شود در طراحی شرکت از ظرفیت های بالا استفاده شود حتی اگر بلا استفاده بماند.
(Relocation): باید برخی فعالیت ها را به یک محل جدید سپرد که اگر یک جا آسیب وارد شد جای دیگر بک آپ را داشته باشد.
(Management Effacement ): انعطاف عمل داشتن در شرایط بحرانی.
(Technology of Change): فرآیند تولید را همیشه بتوان بدون هزینه اضافی تغییر داد.

ضرورت نگاه سیستمی به اقتصاد مقاومتی

1 . در شرکت خود ریسک مدیریت داشته باشید.
2. داشتن بخش مقابله با بحران که باید هر چه سریع به آن پاسخ داد.
3. حتما شرایط کسب و کار طوری طراحی شود که اگر بحران ایجاد شد در بیزنس وقفه ایجاد نشود .
4. بعد از اینکه تمام شوک ها تمام شد، آثار آن را خیلی سریع از بین ببرید.

حرف آخر در این آموزش

ضعف اقتصاد مقاومتی در ایران در دو نکته خلاصه می شود: اول این که به مسائل غیر اقتصادی نمی پردازند و دوم اینکه فقط در سطح کلان کار می شود و اقتصاد مقاومتی شرکتی کار نشده است.

تصویر مربوط به موضوع اقتصاد مقاومتی و چالش های اجرای آن در سطح کلان و شرکتی