سرفصل های نوشتار
حرف اول در این آموزش
واژه مگاترند( ابر روندها یا کلان روندها) یکی از موضوعات بسیار مهمی است که در مباحث آینده پژوهی و مدیریت استراتژیک استفاده میشود و کاربرد دارد و از مباحث روز این حوزه محسوب میشود.
مگاترندها، نیرو و امواج متحول کننده جهانی هستند که آینده را تحت الشعاع قرار میدهند و اثراتی را برای اقتصاد، کسب و کارها، جوامع، فرهنگها و سبکهای زندگی دارند.
مگاترند پیشگویی نیست، بلکه پیشبینی است. چون مگاترندها اثراتشان را امروز به جای میگذارند. بنابراین از پیشگویی پدیده ای که اثری در امروز ندارد صحبت نمیکنیم.
کسانی که در حوزه مگاترند فعالیت میکنند، به اعداد و رقمها بسیار حساس هستند و از کنار یک عدد به سادگی عبور نمیکنند.
دیدگاه اول: تسلیم بودن، بعضی ها اعتقاد دارند که سرنوشتشان دست خودشان نیست و دیگران برای آنها تصمیمی میگیرند. بر همین اساس، مگاترندها بر اساس یک اندیشکده و اتاق فکر طراحی و تجویز میشوند و نمیتوان در مقابل آن هیچ واکنشی نشان داد و ما تسلیم محض هستیم.
دیدگاه دوم: ما میتوانیم بر سرنوشت و آینده خود مسلط باشیم. بهترین راه پیشبینی آینده، ساختن آینده است. اگر بتوانیم آینده را بسازیم از الان تصویرسازی کنیم و چشم انداز داشته باشیم میتوانیم در راستای آن حرکت کنیم.
در دنیا یک تقسیم بندی روی نسلهای مختلف وجود دارد که شکاف نسلی و پدیده اختلاف نسلی هم از اینجا منشا میشود:
آ) پس از جنگ جهانی دوم به واسطه انفجار جمعیتی نسلی به وجود آمد که به آن بیبی بومرها میگویند.
ب) نسل X: متولدین دهه های 1960 تا 1980 میلادی.
ج) نسل Y : متولدین دهه 1980 تا 2000 میلادی. که در ایران به آنها دهه شصتی ها میگویند. به آنها نسل هزاره هم گفته میشود و این نسل اولین نسلی هستند که به والدین خودشان آموزش میدهند مخصوصاً در حوزه فناوری.
د) نسل Z : همه کسانی که پس از سال 2000 متولد شده اند.
1. مسئولیت پذیری و تعهد: نسل Z نسبت به نسل Y تعهد و مسئولیت پذیری پایین تری دارد.
2. فناوری: نسل X با فناوری آشنا نیست. نسل Y نسلی هستند که به والدین خود فناوری را آموزش میدهند. اما نسل Z با تکنولوژی و فناوری به دنیا می آیند.
3. استقلال و وابستگی: نسل Z استقلال و وابستگیشان به خانواده کم است و افراد مستقلی هستند و در سنین پایین تری از خانواده ها جدا میشوند.
4. فردگرایی و جمع گرایی: نسل Z فردگرا هستند. به رشد فردی خودشان اهمیت میدهند در مقابل نسل X که فرهنگ جمع گرا دارند. احساس تنهایی علی رقم روابط عمومی گسترده در نسل Z بیشتر است.
5. ایدئولوژی و مذهب (هنجارها و باورها): نسل Z به وضوح پایبندیشان به هنجارها پایین تر است، نسل کجکاوی هستند و در مورد موارد مختلف سوال میکنند و هر هنجاری را بدون دلیل و برهان صرفاً با این استدلال که این یک سنت است نمی پذیرند. به طور کلی تا زمانی که برای خودشان استدلال پذیر و منطقی نباشد تن به هنجارها و سنت ها نمیدهند.
6. دیدگاه های فلسفی: نسل X بیشتر فلسفه افلاطونی و سقراطی را دارند. نسل Y تجربه گرا شدند. نگاه های پوزیتیویستی بر آنها حاکم شد و با تجربه گرایی عجین هستند. نسل Z تحت تاثیر مکتب پست مدرنیسم و شاید هم تا حدودی اگزیستانسیالیسم هستند. همین نگاه فلسفی است که در باورها، نگرشها و رفتارها ریشه میدواند و باید تفاوت این که هر کدام از این نسلها تحت تاثیر چه مکتبی و چه فلسفه ای نگرشهای درونشان ایجاد میشود تأمل کنیم.
7. سبک زندگی: به طور کلی نسل Y چون تحت تاثیر و پرورش نسل X قرار گرفته اند تقریباً به یک سبک زندگی واحد و استاندارد گرایش دارند. اما نسل Z آنقدر تکثرگراست که شاید به تعداد افرادی که در نسل Z هست سبک زندگی وجود داشته باشد و سبک زندگی واحدی را شاهد نباشیم. شیوه های زندگی جدید، ازدواج های سفید و ... که بعضی از آنها تبدیل به عارضه و آسیب های اجتماعی میشود.
8. آمادگی و انعطاف در برابر تغییر: انعطاف پذیری نسل Z در مقابل تغییرات نسبت به نسل Y بالاتر است. خودشان را بهتر با تغییرات سازگار میکنند و مقاومتشان در برابر تغییر پایین تر است چون ترس و محافظه کاری آنها پایین تر است.
9. راحت طلبی: نسل Z به دنبال راه های میانبر رسیدن به اهداف هستند.
10. گروه های مرجع: در نسل X الگوهای مذهبی و در نسل Y بیشتر الگوها، ورزشی بودند. اما در نسل Z پدیده شبکه های مجازی باعث ظهور مرجع های جدیدی شد که گاهی تحت عنوان شاخ های اینستاگرامی یا سلبریتی و . . . مطرح شدند.
11. ساعات کاری: نسل Z ساعت های کاری منعطف و شناور را میپسندد و برای کار پروژه ای و شبکه ای اهمیت قائل میشود و با سیستم تمام وقت سازگاری ندارد.
12. پایبندی به سلسله مراتب سازمانی: نسل X سلسله مراتب سازمانی را میپذیرفتند. پذیرش شکاف با فاصله قدرت برای نسل X بالاتر بود و نسل X در سلسله مراتب هفت سطحی و در سازمانهایی که بروکراسی بالا دارند کار میکردند و شاد بودند. نسل Z این سلسله مراتب را نمیپذیرند و دوست دارند ساختار سازمانیشان افقی باشد.
بیشتر بخوانید: الزامات، ضرورت و تکنیک های آینده پژوهی و مدیریت
حضور بیشتر زنان و پررنگ تر شدن آنها در عرصه های مختلف هست.
آ) حضور پررنگ زنان در حوزه رهبری سازمانی
ب) شکاف و اختلاف پرداخت های بین زن و مرد در مشاغل یکسان، رو به کاهش است.
ج) اکثریت فارغ التحصیلان دانشگاهی، از میان زنان است.
در سال 1950، 8 درصد از جمعیت جهان افراد بالای 60 سال بودند. امروزه این رقم 10 تا 15 درصد است و پیش بینی میشود تا سال 2020، 20درصد جمعیت جهان افراد زیر 60 سال باشند. به دو علت: آ) نرخ رشد زاد و ولد به سمت کمتر شدن است. ب) متوسط سن امید به زندگی افزایش پیدا میکند.
نسبت جمعیت شهری به روستایی افزایش پیدا میکند و به دلیل توسعه زیرساختها و امکانات و رفاهیات در روستاها است. اما این به معنی از بین رفتن کشاورزی نیست. بلکه کشاورزی با روشهای مدرن شکوفایی خودش را خواهد داشت.
گردش مالی اقتصاد در دنیا حدود 2500 میلیارد دلار در سال است. و پیش بینی کرده اند در 10 سال آینده این رقم به دو برابر برسد. به دلیل اینکه رشد جمعیت در کشورهای مسلمان را داریم.
1. اتصال و همگرایی: در آینده ، 30درصد خانه های متصل و هوشمند، 15درصد محیط کار متصل و حدود 54درصد شهرهای متصل به هم خواهیم داشت.
2. بیگ دیتا: محتوای دیجیتال هر 18 ماه یک بار در حال دو برابر شدن است که به آن سیل داده میگویند. بیگ دیتا منجر به ایجاد کسب و کارهایی شده به نام کسب و کارهای دانش بنیان. بسیاری از بیزینس ها از محل تحلیل و تراکنش داده ها کسب و کار میکنند.
3. همگرایی کسب و کارها: یکسر همه کسب و کارها IT محور میشود. بنابراین جای تعجب نیست که سهام بسیاری از شرکتهای دنیا توسط شرکتهایIT محور خریداری میشوند.
4. توسعه فروش آنلاین: مدلهای کسب و کار مبتنی بر تجارت الکترونیکی در آینده توسعه پیدا خواهد کرد.
حرف آخر در این آموزش
مگاترندها با یک شکاف و فاصله زمانی روی کشور ما اثر میگذارند، مثل فناوریهای نو و تازه که با اختلاف وارد کشور میشوند.
بیشتر بخوانید: آینده پژوهی و انتظارات ما